5 Các Loại Dụng Cụ Cắt Khi Tiện

Tiện là nguyên công để tạo hình các bề mặt tròn xoay trong và ngoài các bề mặt trụ, mặt côn, mặt định hình, ren vít…), các mặt phẳng đầu, ác rãnh và cắt được các phần chi tiết… Nguyên công tiện được thực hiện trên các máy tiện vạn năng, chuyên dùng tự động và bán tự động, các máy tiện CNC… Trong các nhà máy cơ khí công việc tiện chiếm khoảng 40 ÷ 50% và máy tiện chiếm khoảng 50 ÷ 60% tổng số máy cắt kim loại.

5.2 Các loại dụng cụ cắt khi tiện

Các loại dụng cụ cắt khi tiện gọi tắt là dao tiện đã được tiêu chuẩn hóa TCVN 3011-79-3025-79.

5.2.1 Dao tiện ngoài

Dao tiện ngoài có hai loại: dao tiện ngoài đầu thẳng (phải hoặc trái) (hình 5.la) và dao tiện ngoài đầu cong (phải hoặc trái) (hình 5.1b).

5.2.2 Dao tiện lỗ

Dao tiện lổ có hai dạng: dao tiện lỗ  thông (hình 5.2a) và dao tiện lỗ không thông (hình 5.2b).

5.2.3 Dao tiện vai 

Loại dao này có góc  φ = 90° dùng tiện vai trụ bậc hoặc các trụ vai có đường kính D nhỏ và chiều dài lớn l >D, độ vững cứng kém.

Khi dùng loại dao này lực hướng kính Py nhỏ sẽ tránh gây ra độ võng chi tiết lớn.

5.2.4 Dao tiện mặt phẳng đầu ( dao xén mặt ) ( hình 5.4)

Loại dao này có thể chế tạo với góc φ = 90°

5.2.4 Dao tiện đứt và tiện rãnh

Dao tiện này được dùng để cắt rãnh hoặc cắt đứt trên các mặt trụ ngoài.

5.2.6 Dao tiện ren ( hình 5.6 )

Dao tiện ren được dùng để tiện ren ngoài (hình 5.6) hoặc tiện ren trong.

5.2.7 Dao tiện định hình(hình 5.7)

Dao tiện định hình được dùng để gia công các bề mặt định hình tròn xoay trong sản xuất hàng loạt, hàng khối trên các máy tiện tự động, bán tự động.

Gia công bằng dao tiện định hình có một số ưu điểm sau:

–   Đảm bảo độ đồng nhất prôfin chi tiết trong quá trình gia công vì không phụ thuộc vào tay nghề công nhân mà chỉ phụ thuộc vào độ chính xác khi thiết kế và chế tạo dao tiện định hình.

–   Năng suất gia công cao vì giảm được thời gian máy và thời gian phụ.

–   Tuổi thọ lớn vì mài sắc được nhiều lần.

Dao tiện định hình có nhiều loại:

–   Theo hình dạng dao: dao hình tròn (hình 5.7a), dao hình lăng trụ (hình 5.7b).

–   Theo phương chạy dao: dao hướng kính (hình 5.7a, b), dao tiếp tuyến (hình 5.7c).

–   Theo các góc dao: dao gá thẳng (hình 5.7d), dao gá nghiêng (hình 5.7d).

–   Theo vị trí mặt trước:

Mật trước không nâng λ = 0 (hình 5.7a, b).

Dao gá nâng λ > 0 (hình 5.7e).

Dao tiện định hình hình lăng trụ được kẹp chặt bằng mang cá và vít giữ được dùng để tiện các bể mặt ngoài định hình ‘(hình 5.8b). Dao tiện định hình hình tròn được lắp vào trục gá và chống xoay bằng khía mặt đầu hoặc chốt (hình 5.8a).

Dao tiện định hình hình tròn được dùng để gia công các mặt định hình ngoài và trong (các lỗ định hình).

Dao tiện định hình được hướng kính các loại được gá sao cho đỉnh dao nằm ngang tâm chi tiết ( hình 5.7 ab)

Dao tiện đinh hình tiếp tuyến được gá sao cho mặt sau tiếp xúc với đường tròn bé nhất của chi tiết và hướng chạy dao tiếp tuyến với bề mặt chi tiết (hình5.7c).

Dao tiện định hình gá nghiêng được dùng khi gia công các chi tiết có phần prôfin đậc biệt,- phải gá nghiêng để αN ớ các phần đó khác không (αN > 0) (hình 5.7d).

Dao tiện định hình hình tròn chế tạo dễ hơn hình lăng trụ, nhưng độ chính xác và độ cứng vững kém hơn. Prỏfin lưỡi cắt của dao tiện định hình được tính toán và thiết kế dựa vào prôfin của chi tiết gia công (định hình) và khi dao mòn được mài sắc lại theo mật trước (mặt phắng) để đảm báo prôfin lưỡi cắt không thay đổi.